Dieta flexiteriańska, dieta wegetariańska czy dieta wegańska już na stale wpisane są w większości w wachlarz diet oferowanych przez cateringi dietetyczne. Czy jest jeszcze miejsce dla nowej diety? Jak wyróżnić swoją ofertę na rynku cateringów dietetycznych?

Od 2020r. w Polsce na popularność diet pudełkowych niewątpliwie wpłynęła rosnąca świadomość dotycząca zdrowego odżywiania, wydłużający się czas pracy, nadgodziny ( np. w korporacjach) oraz potrzeba redukcji masy ciała, jaką zyskaliśmy dzięki pandemii.

Catering dietetyczny zajmuje pierwsze miejsce rankingu na najszybciej rozwijające się branże, a  obecnie na rynku działa już ponad 900 firm oferujących kompletne posiłki z dostawą do domu. Rozwój tej dziedziny znacząco przyspieszył w pierwszym kwartale 2021, co było między innymi skutkiem pandemii oraz wzrostem zainteresowania zdrowym stylem życia oraz dietą wspierającą odporność. Dziś klienci cateringów dietetycznych poszukują nie tylko zdrowego i smacznego menu, ale przyświeca im jeszcze jedna idea- korzyści dla planety. Stajemy się społeczeństwem coraz bardziej wymagającym i świadomym, analizujemy wyniki badań naukowych czy oglądamy programy popularno- naukowe na znanych platformach. Czy firma cateringowa może zaproponować swoim klientom nową, interesującą propozycję? Zdecydowanie mówimy tak! A ta propozycja będzie nazywała się dieta planetarna- w trosce o Twoją planetę.

 

Dieta planetarna w cateringu dietetycznym- pudełka dla zielonej planety.

 

Dieta planetarna (z ang. planetary health diet) to rozwiązanie, które może przyczynić się do ochrony środowiska naturalnego na Ziemi. Została opracowana przez naukowców wchodzących w skład  EAT-Lancet Commission. Zaproponowane przez nich rozwiązania mają na celu zapewnienie potrzeb żywieniowych człowieka przy jednoczesnym jak najmniejszym obciążeniu środowiska.

Jak donoszą naukowcy, zachodnia dieta wywiera ogromny wpływ na środowisko. Przemysłowa produkcja żywności, marnowanie jedzenia oraz powszechnie panujący konsumpcjonizm przyczyniają się do upadku ekologicznego naszej planety. Stosowanie zasad diety planetarnej ma zapewnić zmniejszoną eksploatację środowiska, zrównoważoną produkcję bezpiecznej żywności oraz zaspokoić potrzeby żywieniowe obecnych oraz przyszłych pokoleń.

 

Jakie są założenia diety planetarnej?

 

Badacze EAT- Lancet Commission sformułowali wniosek, iż zmniejszenie spożycia czerwonego mięsa może w skuteczny sposób przyczynić się do poprawy zdrowia społeczeństwa krajów zachodnich oraz zredukować negatywne działanie na środowisko. Mniejsze spożycie czerwonego mięsa oraz cukru, przy jednoczesnym większym udziale w diecie nasion roślin strączkowych, orzechów, warzyw i owoców to główne założenia planetary health diet.

Pomysłodawcy diety zaznaczają, że dieta przeznaczona jest dla osób zdrowych powyżej 2 roku życia. Posiłki w diecie planetarnej powinny być smaczne, zdrowe i urozmaicone. Powinny także dawać  przyjemność z jedzenia, a nie być przykrym doświadczeniem dla klienta.

 

 

Zdrowy Talerz w diecie planetarnej

Źródło obrazu:Summary Report of the EAT-Lancet Commission

 

Założenia diety planetarnej bazują na diecie fleksitariańskiej, wegetariańskiej oraz modelu śródziemnomorskim.

Podstawą diety planetarnej są produkty roślinne takie jak:

• sezonowe warzywa,
• nasiona roślin strączkowych,
• produkty pełnoziarniste,
• sezonowe owoce,
• orzechy, nasiona i pestki,
• oleje roślinne pochodzące ze sprawdzonych źródeł.

 

Dieta zakłada spożycie chudego nabiału oraz produktów białkowych pochodzenia zwierzęcego (drób, ryby i owoce morza, jaja) w ograniczonej ilości. Zaleca się ograniczenie do minimum spożywanie czerwonego mięsa (wołowiny, wieprzowiny, jagnięciny), cukru oraz produktów przetworzonych (przetworów mięsnych, słodyczy, słonych przekąsek, gotowych posiłków). Model planetarny zakłada pewną elastyczność w wyborze produktów wchodzących w skład diety cateringowej, dzięki czemu dieta nie jest skomplikowana w zaplanowaniu. Założenia diety planetarnej spełniają kryteria wyborów klientów cateringów dietetycznych w trendach na 2022r. ( czytaj tutaj…)

 

Podczas stosowania diety planetarnej należy wykorzystywać głównie produkty lokalne i sezonowe. Aby lepiej spełnić oczekiwania klientów cateringów dietetycznych plan posiłków należy dostosować do tradycji, kultury oraz położenia geograficznego, aby dieta przyniosła korzyści nie tylko zdrowotne, ale również środowiskowe i gospodarcze. Zastosowanie w diecie produktów nieprzetworzonych jak np. suche nasiona strączkowe przyniosą nie tylko korzyści zdrowotne, ale również ekonomiczne dla właścicieli cateringów dietetycznych. Dobrym założeniem diety planetarnej jest również wykorzystanie ekologicznych opakowań i toreb, w których dostarczane są posiłki do klientów. Zdrowa i lokalna kuchnia cateringowa sprawdzi się w zamówieniach cateringowych na 2022r.

 

Co daje dieta planetarna?

 

Korzyści zdrowotne wynikające z zastosowania diety planetarnej zostały zbadane w 2021r na 22 tys. Szwedów, w badaniu porównywany był zachodni model żywienia z dietą planetarną. Badacze jednoznacznie wykazali, że dieta planetarna jest zdrowsza, ponieważ przyczynia się do zmniejszenia częstości przedwczesnej śmierci o 25%, śmieci spowodowanej chorobami sercowo- naczyniowymi o 32% oraz zgonów z powodu choroby nowotworowej o 34% w porównaniu z zachodnią dietą.

 

Zastosowanie diety planetarnej umożliwia:

 

• odwrócenia skutków globalnego systemu produkcji żywności,
• ograniczenia nadmiernej konsumpcji w krajach wysokorozwiniętych,
• przeciwdziałania marnowaniu jedzenia,
• zapobieganie degradacji środowiska oraz niekorzystnym zmianom klimatycznym,
• obniżenia odsetka osób z nadwagą i otyłością,
• walki z głodem w krajach ubogich,
• zapobiegania zgonom około 11 milionów ludzi rocznie spowodowanym nieprawidłowym żywieniem.

Przykładowe dania zgodne z dietą planetarną:

• orkiszanka orzechowo- cynamonowa
• pasta z pieczonej papryki z tofu
• twarożek ze słonecznika z burakiem
• pełnoziarniste bułeczki z pieczonym indykiem, sałatą karbowaną i ogórkiem kiszonym
• krem marchewkowy z czerwoną soczewicą
• sałatka ziemniaczana z brokułem i jajkiem w sosie jogurtowo- paprykowym
• kolety z zielonego groszku z pieczarkami
• dyniowe curry z ciecierzycą i pomidorami
• zapiekanka z kalafior z kurczakiem
• pstrąg łososiowy ze szpinakiem i czosnkiem
• brązowy ryż z twarożkiem i pieczonymi jabłkami
• pęczotto z cukinią i bobem
• owsiany koktajl z gruszką i złotym lnem
• pełnoziarniste spaghetti z pesto z rukoli i mozzarellą
• cieciorkowy omlet z papryką i grzybami
• smoothie wiśniowe z miętą
• sałatka ze szparagami, jajkiem i sosem cezar
• sałatka z pieczonym burakiem i serem kozim

 

Podsumowanie

 

Eksploatacja środowiska spowodowana coraz większą produkcją żywności przyczynia się do jego degradacji oraz niekorzystnych zmian klimatycznych. Aby temu zapobiec naukowcy opracowali dietę planetarną, która jest korzystna zarówno dla planety jak i naszego zdrowia.

Podstawą diety planetarnej są posiłki na bazie produktów roślinnych oraz ograniczenie czerwonego mięsa i jego przetworów. Głównym źródłem węglowodanów powinny być warzywa, owoce oraz produkty pełnoziarniste (kasze, ryż, kukurydza, zboża z pełnego przemiału) przy jednoczesnym ograniczeniu spożycia cukru dodanego. Białko należy dostarczać głównie ze strączków (ciecierzyca, soczewica, fasola, soja, bób, groch), dopuszczalne są niewielkie ilości chudego nabiału, ryb i owoców morza, jaj oraz drobiu. Źródłem tłuszczy powinny być głównie orzechy i nierafinowane oleje roślinne spożywane na zimno, a unikać należy tłuszczy nasyconych (masło, smalec, olej kokosowy, tłuszcze zwierzęce).

Dodatkowo posiłki powinny być smaczne, atrakcyjne i przygotowywane z produktów lokalnych i sezonowych, przy jednoczesnym ograniczeniu marnowania żywności (kupowanie ilości jedzenia, które jesteśmy w stanie spożyć, wykorzystywanie resztek, pilnowanie dat ważności produktów).

Według naukowców dieta planetarna przyczyni się do poprawy stanu środowiska naturalnego, ograniczy marnotrawienie żywności, pomoże w walce z głodem w krajach słabo rozwiniętych przy jednoczesnym ograniczeniu nadmiernej konsumpcji w krajach wysokorozwiniętych oraz wpłynie pozytywnie na zdrowie osób stosujących się do zasad diety poprzez ograniczenie ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, udaru mózgu, cukrzycy czy nadwagi i otyłości.

 

 

Autorzy: Izabela Kaczyńska, mgr Karolina Cudzich- Gunia

Bibliografia:

 

Kolarzyk E., Łyszczarz A., Interakcje między środowiskiem, dietą i zdrowiem – współczesne wyzwania, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2021, Tom 27, Nr 2, 92–98

World Health Organization, A Healthy Diet Sustainably Produced – Information Sheet, WHO, 2018

Willett W., Rockstrom J., Loken B., Food in the Anthropocene: the EAT–Lancet Commission on healthy diets from sustainable food systems, Lancet  2019, 393: 447–492

WWF, Bending the Curve: The Restorative Power of Planet-Based Diets.

Loken, B. et al. WWF, Gland, Switzerland, 2020

The EAT-Lancet Commission on Food, Planet, Health, The Planetary Health Diet (dostęp z dnia 29.11.2021)

Healthy Diets From Sustainable Food Systems. Food Planet Health. Summary Report of the EAT-Lancet Commission (dostęp z dnia 29.11.2021)

 

 

Raport „Rosnące znaczenie zdrowia a nawyki żywieniowe Polaków. SuperMenu 2021” stworzonego na podstawie badania przeprowadzonego przez ARC Rynek i Opinia sp. z o.o. w lutym 2021 roku na grupie 1000 Polaków w wieku 20-60 lat . Badanie zostało wykonane metodą CAWI.